Özellikle kilo vermek isteyenlerin çok sık kullandığı “kalori hesabı”nın tek başına sağlıksız bir yöntem olduğunu belirten Uzman Diyetisyen Merve Terzi, öğünlerde sadece kalori hesabına göre alınan sağlıksız besinlerin kalori miktarı az olsa bile “boş” olduğundan kilo alımına sebep olduğunu söyledi.
Gerek yaz öncesi gerekse pandemi zamanında alınan kiloların verilmek istenmesiyle birlikte insanlar yine birçok yönteme başvurmaya başladı. İnternet çağı ve özellikle sosyal medya kullanımın artması sonucunda da yine kilo vermek isteyenler, yöntemlerini bu mecralarda arar oldu. Genellikle uzman görüşlerinin olmadığı, hızlı kilo verdirici şok tarifler hatta kimyasal ürünler de bu mecralar dolayısıyla herkesin hayatına girmiş durumda. ‘Günlük alınması gereken kalori hesabı’ da kilo vermek isteyen herkesin kullandığı tabirlerden bir tanesi. Fakat bu anlamda uzmanlar tarafından verilmeyen kalori hesaplarının ve beslenme şeklinin çok daha sağlıksız olduğunu söyleyen Yeni Yüzyıl Üniversitesi’nden Uzman Diyetisyen Merve Terzi, kalorinin hangi besinden ve nasıl alınması gerektiğinin çok önemli olduğunu, bazı besinlerin kalori miktarı az olsa da “boş” değerlere sahip olduğundan kilo alımına sebebiyet verdiğini vurguladı.
“Uzman desteği olmadan yapılan kalori hesabı tehlikeli”
Öncelikli olarak uzman eşliğinde yapılan kalori hesaplamalarının doğru bir yöntem olduğunu, bunun dışında ki yöntemlerin önüne geçmek için doğru kalori tanımını yapan Uzman Diyetisyen Merve Terzi açıklamalarına şu şekilde devam etti:
“Aslında kalori dediğimiz şey, bir bireyin yaşına, kilosuna, boyuna, fiziksel aktivite düzeyine ve eğer varsa hastalığına göre hesapladığımız ve buna göre beslenme düzenini oluşturduğumuz bir tabir ve günlük alması gereken enerjiyi karşılamakta. Kalori hesabı ne niyetle yapılacağı biraz önemli, eğer ki kilo vermek amaçlı yapılacaksa ve bir uzman desteği alınmayacaksa bu durumda tehlikeli olabilmekte. Örneğin kilo vermek isteyen biri, bir ara öğün için 100 kalori alacağını düşünürse bu kalori miktarını bir elmadan ya da bir paket bisküviden de karşılayabilir. Bu durumda da sadece kalori hesabı yapılmış olur fakat alacağı besin değerleri göz ardı edilir böylelikle kalori tabirinin altını boş bırakmış olur. Bir uzman görüşüyle beraber aslında kalori saymayı öğrenmek evet doğru bir davranış ancak sadece kalori değerlerine bakacak olursak da yanlış hareket etmiş olabiliriz.”
“Boş kalori hem kilo aldırıyor hem hastalıklara sebebiyet veriyor”
“Boş kalori dediğimiz tabir aslında kalori içeriği yüksek ancak besin içeriği ya çok düşük ya da hiç olmayan besinleri ifade ediyor” diyerek bu besin içeriğinin sağlıksız olduğuna vurgu yapan Merve Terzi, “Böylelikle bireylerin biraz kilo alımına sebep olabilen bir durum. Genel olarak boş kalorileri üç başlık altında toplayabiliriz. Bunlardan ilki şekerler, diğeri katı yağlar bir diğeri ise alkoller. Şekerlere zaten bakacak olursak şuan market raflarında gördüğümüz çoğu besinin içerisinde eklenmiş yani rafine edilmiş şeker mevcut ve bu da aslında kalori içeriğini çok çok yükseltmekte. Tam tersi yönünde ise vitamin, mineral, protein gibi vücut için gerekli olan yararlı besin öğelerinin miktarını da azaltmakta. Yağlarda da aynı durum mevcut. Katı yağları da bu gruba dahil edebilmekteyiz. Yine aynı şekilde paketli gıdalarda, işlenmiş etlerde, sucuk, salam, sosis gibi besinlerde bu katı yağları çokça görmekteyiz. Diğer bir grup ise alkoller. Baktığımızda belki bir yemeğin yanında tüketilen alkolün çok fazla bir kalori değeri olmayacağı düşünülse de, alkoller 1 gram başına 7 kalori enerji vermektedirler ve basit şeker içeriği yüksektir. Basit şeker içeriği de yüksek olduğunda bunların vücutta yağa dönüştüğünü ve bu nedenle de kilo alımına sebep olduğunu görmekteyiz. Örnek vermek gerekirse; bir paket cips 300-400 kalori, aynı şekilde bir tabak tavuk yemeğinin de aynı kaloride olduğunu düşünelim. Cipsin içeriğine baktığımızda yoğunlukla yağ daha sonrasında da karbonhidratlar olduğunu görmekteyiz. Ancak bir tavuk yemeğini kıyasladığımızda içinde proteinler, mineraller ve vitaminler mevcut. Yine kabak, ıspanak yemeği gibi sebzeleri de kıyasladığımızda besin değerleri açısından fark var. Evet, baktığımızda hepsi yani bir sebze, bir tavuk yemeği veya bir paket cips 400’er kalori olabilir ancak bunların besin değerleri açısından çok büyük farkları mevcut” dedi.
Obezite ve kronik hastalıklara davetiye çıkarıyor
Boş kalori olarak tabi edilen kalorinin vücutta yağ olarak depolandığından ve bunun da sağdık problemleri oluşturduğundan bahseden Terzi, “Boş kalori içeren besinlerin yakılması çok daha zor olur. Zaten boş kalori olarak aldığımız şeyler vücut tarafından kullanılmazlar ve yağ olarak depolanırlar. Ancak bizim sebzeden veya etten aldığımız kaloriler vücut tarafından kullanılacağı için aslında depo edilecek kısmı ya hiç yoktur ya da çok çok azdır. Biz boş kalori tüketimini küçük çocuklarda çok fazla görmekteyiz. Kişinin çocukluk döneminde bile kilo almasına, hatta bu dönemde insülin direncine bile sebep olmakta. İleriki yaşlarda zaten çeşitli kronik hastalıklara yol açıyor. Örneğin, insülin direnci, insülin direnci eğer tedavi edilemezse diyabet, hipertansiyon, karaciğer yağlanması gibi problemlere yol açmakta. En başta bunlar depolanacağı ve bir obezite durumuna da sebep olacağı için zaten diğer tüm kronik hastalıkların da oluşumuna sebep olmakta” şeklinde konuştu.
Sağlıklı kilo vermek için tavsiyeler
Son olarak da yaz öncesi sağlıklı kilo vermek isteyenlere önerilerde bulunan Terzi, “Öncelikle kesinlikle kararlı ve motive olmak gerekiyor. Yani gün içerisinde herhangi bir öğünde diyetinizi bozduğunuzda pes etmemek gerekiyor. Buna kararlı bir şekilde devam edersek sonuca zaten ulaşıyoruz. Bunun haricinde vücudun genel bir hormon düzeni için uyku çok önemli. Özellikle çalışmalar 6 saatin altındaki uykunun kilo alımına sebep olduğunu, metabolizmayı yavaşlattığını gösteriyor. Bu anlamda yeterli uyku da önemli bir yere sahip. Bunun haricinde su tüketimi. Çünkü su metabolizmayı hızlandıran temel unsurlardan biri. Bu anlamda metabolizmamızın hızlanmasına ve kalori yakımına da katkı sağlayarak kilo vermemize yardımcı olacaktır. Diğer bir tavsiyem şudur ki, kesinlikle hiçbir birey olağanüstü bir besin aramasın. Çünkü olağanüstü bir besin, bir çay veya kür yok. Bunların dengeli bir şekilde tüketilmesi gerekiyor. Yani bizim seve seve hazırladığımız smoothie çok da gerekli bir öğün olmayabilir. Aslında o öğünü taze bir meyve, bir bardak süt veya yoğurt şeklinde de geçirebiliriz. O yüzden olağanüstü bir besinden ziyade dengeli, lif içerikli beslenmek çok önemli. Bunun haricinden fiziksel aktivite düzeyine dikkat etmek gerekiyor. Hareketli bir yaşam her zaman için enerji ve kalori yakımını sağlayacağı için kilo vermeye yardımcı olacaktır. Son olarak ise; biraz yemek yeme hızının düşürülmesi gerekiyor. Bu anlamda vücudun daha doğrusu beynin aslında doygunluğa ulaştığını anlaması gerekiyor” diyerek sözlerini sonlandırdı.
